طرحواره تنبيه

مشاوره روانشانسي ذهن نو

مركز مشاوره ذهن نو برترين مركز مشاوره روانشناسي در زمينه هاي مختلف روانشناسي از جمله مشاوره خانواده، ازدواج، كودك، طلاق، خيانت، نوجوان، بلوغ، جنسي و سكس تراپي ، ترك اعتياد، اختلات رواني و شخصيت و ... مي باشد.

طرحواره تنبيه | علت و راه هاي درمان تله تنبيه چيست؟

طرحواره تنبيه به چه معناست؟ گاهي وقت‌ها همه ما ممكن است معتقد باشيم كه اگر كسي يا حتي خود ما، عمل اشتباهي انجام داده‌ايم؛ بايد مجازات شويم. اين فكر معمولاً به عنوان يك نوع جبران هزينه در ذهن‌مان ايجاد مي‌شود. ولي كساني كه گرفتار اين تله باشند در برخورد با اشتباهات خود يا ديگران هيچ گونه رحم و مروتي ندارند و اعتقادشان بر اين است كه براي هر اشتباهي حتما تنبيه و مجازاتي لازم است. آنها اهميت نمي‌دهند كه شايد طرف مقابل در شرايط سختي قرار دارد و اشتباهش عمدي نبوده است. طرحواره تنبيه به بروز رفتارهاي خشونت‌آميز منجر مي‌شود و به خود فرد يا نزديكانش آسيب مي‌زند. از اين رو بهتراست با اين موضوع به طور كامل آشنا شويد. براي دريافت خدمات روان درماني كليك كنيد.

منبع: طرحواره تنبيه | علت و راه هاي درمان تله تنبيه چيست؟

بنا به اعتقاد افراد گرفتار طرحواره تنبيه، هر فرد خطاكاري بايد مجازات و تنبيه شود تا دوباره خطايش را تكرار نكند. تصور مي‌كنند كه فرد خطاكار متوجه فوايد تنبيه نيست و بايد از اشتباهش درس بگيرد. اين طرحواره را مي‌توان در بين مديران يا ناظم مدارس كه علاقمند به تنبيه دانش‌آموزان به هر بهانه‌اي هستند، شناسايي كرد. افراد با طرحواره تنبيه به نظر مي‌رسد كه بسيار ناشكيبا و پايبند اخلاق باشند و قادر به بخشش ديگران نيستند. زيرا هيچ‌گونه عذر و بهانه‌اي را نمي‌پذيرند و مي‌گويند فرد خطاكار حتما بايد تنبيه شود. اين افراد نمي‌خواهند شرايطي كه موجب ايجاد عذر و بهانه مي‌شود را در نظر بگيرند و احساس همدلي ندارند.

اين افراد را مي‌توان از تن صداي آن‌ها هنگام سرزنش خود يا ديگران شناخت. تن صدا در آنها شبيه به صداي والدين سرزنشگري است كه شايد در كودكي خود داشته‌اند. بدون عاطفه، خشك و خشن، سرد،‌ تحقيرآميز و دور از هر نوع احساس دلسوزي رفتار مي‌كنند. تا وقتي كه فرد خطاكار به سزاي اعمالش برسد و تنبيه شود، صداي آنها آرام نمي‌شود. طرحواره تنبيه گاهي با طرحواره معيارهاي سرسختانه همراه است؛ وقتي افراد خود را به دليل اينكه به معيارها و اهداف سختگيرانه‌اي كه قبلا مشخص كردند، نرسيدند، تنبيه و سرزنش مي‌كنند. شايد خود به خود داد بزنند، غذا خوردن را براي خود منع كنند، يا حتي گاه خودزني كنند.

نشانه هاي طرحواره تنبيه

كسي كه تله طرحواره تنبيه دارد، اعتقاد دارد كه آدمها بايد بخاطر رفتارهاي بد و اشتباهشان تنبيه شوند و نبايد به راحتي آنها را بخشيد.
در حال ناسزاگويي به خود و ديگران هستند، چه به صورت ذهني و چه به شكل كلامي.
ممكن است برخوردهاي فيزيكي هم انجام دهند، مثلا كتك كاري بكنند. هنگام عصبانيت طرف مقابلشان را مي‌زنند چه همسر و چه فرزند يا حتي توي سر خودشان مي‌زنند. در برخي كه شرايط شديد است، خودزني‌هاي ناراحت‌كننده‌اي اتفاق مي‌افتد.
به دليل تنبيه خودشان يا طرف مقابل را از يك سري نيازها و لذتها محروم مي‌كنند. مثلا غذا نمي‌خورند يا غذا نمي‌دهند.
يكي از واكنش‌هايشان قهر كردن و سكوت هاي طولاني است. گاهي مادراني را مي‌بينيم كه حتي به مدت سه روز با كودك خود قهر ‌مي‌كنند.
سرزنشگري آنها با تخريب شديد شخصيتي خود و ديگران همراه است. يعني هنگام عصبانيت و ناراحتي، تحقير و توهين‌هاي بسيار بدي مي‌كنند.

علت هاي فعال شدن طرحواره تنبيه

دلايل گوناگوني مي‌تواند در شكل‌گيري طرحواره تنبيه در افراد موثر باشد. چند دليل مهم آن ها

تجربه تنبيه زياد در دوران كودكي

اگر شما در دوران كودكي، توسط والدين يا معلمان بسيار زياد تنبيه شده باشيد، دليلي مي‌شود كه شما هم از اين روند و رفتارها الگوبرداري كنيد و در بزرگسالي نسبت به خود و اطرافيان انجام دهيد. اگرچه در بزرگسالي، خانواده‌تان ديگر شما را تنبيه نمي‌كنند، ولي شما از اين روش مخرب دست برنمي‌داريد و همچنان آن را ادامه مي‌دهيد.

شما قرباني اتفاقات خانواده‌تان بوديد

كساني كه در خانواده‌هايي شلوغ و پرتنش بزرگ مي‌شوند و اتفاقات تلخي را تجربه مي‌كنند، غالبا چون نمي‌توانند اين اتفاقات را درست درك كنند، خود را مقصر و قرباني اين اتفاقات مي‌دانند. يعني تصور مي‌كنند تقصير اوست كه مثلا والدينش با هم دعوا مي‌كنند يا تقصير اوست كه پدر و مادر از هم جدا شدند و چون قادر به حل اين مشكلات نيستند، احساس گناه و عذاب وجدان مي‌كنند. بنابراين جهت تسكين احساس گناه و عذاب وجدان ناشي از اين اتفاقات تلخ، خود را تنبيه مي‌كنند. مثلا با خودزني يا اينكه ناخن‌هايشان را مي‌جوند و … .

تجربيات تلخ دوران كودكي، علت رشد صداي منتقد دروني شما

چون كودك هنوز نمي‌داند كه دليل رخ دادن اتفاقات دقيقا چيست، فكر مي‌كند كه همه چيز تقصير خودش مي‌باشد. بنابراين كم كم شروع به انتقاد از خود و سرزنش خود مي‌كند. براي مثال فكر مي‌كند كه «اگر من اين حرف را نمي‌زدم، الآن پدر و مادرم با هم دعوا نمي‌كردند»، «اگر من به دنيا نمي‌آمدم، والدينم الآن اينقدر با هم مشكل نداشتند» و… . اين‌گونه انتقادات از خود كم كم افزايش مي‌يابد تا اينكه تبديل به طرحواره تنبيه مي‌شود.

براي غلبه بر علل بوجودآورنده طرحواره تنبيه حتما مشاوره فردي دريافت نماييد.

سبك‌هاي مقابله‌اي طرحواره تنبيه

طرحواره تنبيه به سه سبك زير خود را نشان مي‌دهد.

سبك مقابله‌اي تسليم

هميشه خود يا ديگران را به خاطر چيزهاي خيلي كوچك هم تنبيه مي‌كنيد و ديگر نشانه‌هاي گفته شده راجع به طرحواره تنبيه را هم داريد.

سبك مقابله‌اي اجتناب

شما فكر مي‌كنيد كه ديگران به نوعي به شما آسيب مي‌رسانند، براي همين از بودن در جمع‌ها اجتناب مي‌كنيد و معمولا دوست داريد تنها باشيد. ميل به تنهايي ممكن است در شما آنقدر زياد باشد كه از لحاظ شغلي، تحصيلي و رشد اجتماعي مشكلاتي برايتان ايجاد مي‌كند.

سبك مقابله‌اي جبران افراطي

در ظاهر حس مي‌كنيد همه چيز بسيار خوب و عالي است. ولي از درون، حالت پرخاشگري داريد و دوست داريد به اطرافيان و خودتان آسيب بزنيد. يعني مي‌خواهيد تنبيه را انجام بدهيد.

راهكارهاي درماني طرحواره تنبيه

در درمان اين طرحواره به شما كمك مي‌شود تا بتوانيد روش‌هاي مختلف تفكر و احساس را بررسي كنيد. درمانگر به شما نشان مي‌دهد كه با تنبيه خود يا ديگران، به نتيجه‌اي نمي‌رسيد بلكه باعث مي شود در زندگي بيشتر دچار ترس ‌شويد. درمانگر تلاش مي‌كند تا با كمك خود شما اهدافي كه موجب ايجاد اعتماد در روابط مي‌شوند را توسعه دهد و به اين طريق اضطراب و ترس شما كاهش مي‌يابد. همچنين مي‌توانيد براي درمان طرحواره تنبيه راهكارهاي زير را به كار ببريد. براي آشنايي با سبك طرحواره درماني كليك كنيد.

1- بدانيد كه هر انساني حق دارد اشتباه كند

اولين نكته در درمان اين طرحواره، درك اين حقيقت است كه همه انسان‌ها حق دارند اشتباه كنند. اشتباه چيز بدي نيست و هميشه به ضرر انسان نمي‌باشد، بلكه از اشتباهات هم مي‌توان نكات مثبت و درس‌هاي ارزشمندي گرفت كه به شما كمك مي‌كند دفعات بعد بهتر پيشرفت كنيد. پس در اولين قدم، براي درمان طرحواره تنبيه بايد باورهاي اشتباهتان را درست كنيد. در طرحواره تنبيه، شما باور داريد كه اشتباه عيب است و به هيچ عنوان نبايد انجام شود. فكر مي‌كنيد كه در صورت ارتكاب اشتباه، خود يا هر كسي كه باشد بايد تنبيه گردد، ولي اين طرز فكر كاملا اشتباهي است. بنابراين ابتدا بايد ذهنيت و باورهاي اشتباهتان را تغيير دهيد و اصلاح كنيد تا بتوانيد كنترل بهتري روي رفتارتان داشته باشد و موفق به اصلاح آن شويد. تا در نهايت از شدت طرحواره تنبيه در شما كم شود.

2- شناسايي رفتارهايي كه براي تنبيه خود يا ديگران به كار مي‌بريد

فكر كنيد ببينيد براي تنبيه خود يا ديگران از چه رفتارهايي استفاده مي‌كنيد؟ در چه موقعيت‌هايي اين رفتارها را بيشتر به كار مي‌بريد؟ چه اشتباهاتي موجب بروز اين رفتارها مي‌شود؟ وقتي كه پاسخ اين موارد را مشخص كرديد، سعي كنيد ديگر در اين موقعيت‌ها، چنين رفتارهايي بكار نبريد و رفتار مناسب‌تري جايگزين آنها كنيد. در چنين موقعيت‌هايي، با خودتان تكرار كنيد كه هر كسي حق اشتباه كردن دارد و اشتباه گهگاه، گناه نيست و مشكلي ندارد. بعد از آن سعي كنيد هيچوقت رفتارهاي تنبيهي را انجام ندهيد.

3- اتفاقات گذشته‌تان را تجزيه و تحليل كنيد

چنانچه هنوز هم به خاطر اتفاقات گذشته، خود را مقصر مي‌دانيد، منطقي و واقع‌بينانه فكر كنيد و ببينيد كه آيا واقعا تقصير شماست يا خير؟ اگر چه در دوران كودكي نمي‌توانستيد اتفاقات اطراف‌تان را درست درك كنيد و فكر مي‌كرديد كه مقصر همه چيز شماييد، ولي اكنون بزرگ شده‌ايد و بخش منطقي و تحليل‌گر مغزتان به اندازه كافي رشد كرده و فعال است. در نتيجه آمادگي داريد كه اتفاقات گذشته را مجددا منطقي‌تر بررسي كنيد. شما مي‌توانيد در اين مسير از يك طرحواره درمانگر هم كمك بگيريد تا اتفاقات گذشته را برايتان به درستي تجزيه و تحليل و بازسازي نمايد. وقتي توانستيد خودتان را ببخشيد، خودتان را دوست بداريد و از گذشته رها شويد، آنگاه مي‌توانيد طرحواره تنبيه را نيز غيرفعال نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه طرحواره تنبيه مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.